YTB’den Türk İşçi Göçüne Özel Belgesel Kitap: İnsan Hazineleri Serisi-Birinciler

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı himayesinde hazırlanan İnsan Hazineleri Serisi-Biricinciler kitabı yurt dışına Türk işçi göçünün başlangıç sürecini, bu sürecin devamında Türk işçilerin gittikleri ülkelerde edindikleri tecrübeleri; işten sosyal yaşama, kültürden eğitime hayatın her alanında karşılaştıkları manzaraları birinci ağızdan okurla buluşturan derinlikli bir eser. 1960’larda imzalanan iş gücü anlaşmalarıyla serüveni başlayan ve bugün 60 yılı geride bırakan Türk diasporası beşinci nesline ulaşmış bulunuyor. Anadolu’dan Avrupa’ya ve daha sonra da dünyanın pek çok ülkesine yayılan Türk misafir işçiler zamanla gittikleri ülkeleri ikinci bir vatan hâline getirerek yaşadıkları ülkelerin asli birer unsuruna dönüştüler. Ev sahibi ülkelerin ekonomik ve endüstriyel alanlardaki kalkınmasında oldukça önemli bir rol oynayan Türk misafir işçiler, öte yandan Anadolu’dan götürdükleri yaşam kodlarını ve mutfak kültüründen komşuluk hukukuna hayatlarının her alanındaki zenginliği de gittikleri ülkelere taşımışlardı. Tüm bu sürecin başlatıcısı olarak yurt dışına ilk giden misafir işçiler, kitapta ifade edilen şekliyle “Birinciler”, Türkiye’nin ve gittikleri ülkelerin tarihinde önemli bir yer edinerek kendi nesilleri için de bir kahramana dönüşmüş oldular. Tüm bu yönleriyle anlatılması ve anlaşılması gereken bir süreç olarak “yurt dışına misafir işçi göçü”nün başlangıcına ve sürecin Türk işçilerin bireysel ve toplumsal hayatında nelere sebep olduğuna dair önemli bir belgesel kitap niteliğindeki bu eser;  konuya ilgili akademisyen, yazar ve yakın dönem tarihçileri için de önemli bir kaynaklık teşkil ediyor. Çalışmada yurt dışına giden ilk Türk işçilerin ailelerinden ayrı kalmak zorunda olmaları ve bir yandan da yeni göç ettikleri ülkelere alışmak zorunda kalmaları gibi maruz kaldıkları çetrefilli şartlar, detaylı bir şekilde birinci ağızdan aktarılıyor. Ek olarak Türk işçi göçünün Türkiye’de kalanlar için de misafir işçiler için de kültürel ve sosyolojik etkilerinin çalışmada ele alındığını da görebiliriz. Siyasete, sosyolojiye ve ekonomiye etkilerinin yanı sıra sanata da kaçınılmaz etkileri olan Türk işçi göçünün özellikle Türk sineması ve Türk halk müziğindeki yansımaları ise kitapta mesele edilmiş ve örnekler üzerinden bu yansımalar incelenmiş. Bu yönleriyle Birinciler, “İnsan Hazineleri Serisi”nin ilk kitabı olarak Türk işçi göçünün anlamını ve anlaşılması gereken etkilerini işaret eden özel bir çalışma.